Podczas inwentaryzacji rocznej w naszej jednostce ujawniono nieobjętą dotychczas ewidencją licencję na program komputerowy. Licencja ta spełnia warunki do uznania jej za wartość niematerialną i prawną. Ustalono, że otrzymano ją w bieżącym roku obrotowym w drodze darowizny ale przez pomyłkę nie wprowadzono jej do ewidencji. Jakich zapisów powinniśmy dokonać w związku z ujawnieniem licencji ? Jak ustalić wartość początkową licencji?
| W przypadku ujawnienia w trakcie inwentaryzacji nadwyżki wartości niematerialnej i prawnej (tu: licencji na program komputerowy), nieobjętej dotychczas ewidencją księgową, należy wprowadzić ją do ksiąg rachunkowych, zapisem po stronie Wn konta 02 "Wartości niematerialne i prawne", w korespondencji ze stroną Ma konta 24-1/1 "Rozliczenie nadwyżki" i ustalić przyczynę jej powstania. Jeżeli okaże się, iż licencję otrzymano w drodze darowizny, to nadwyżkę należy rozliczyć za pośrednictwem konta 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów", zapisem po stronie Wn konta 24-1/1, w korespondencji ze stroną Ma konta 84. |
W świetle art. 27 ustawy o rachunkowości, przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych. Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.
Ujawnioną w toku inwentaryzacji nadwyżkę do czasu wyjaśnienia przyczyn jej powstania ujmuje się w księgach rachunkowych na koncie 24-1/1 "Rozliczenie nadwyżek". Jeśli ujawniona nadwyżka dotyczy licencji spełniającej warunki uznania jej za wartość niematerialną i prawną, określone w art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy o rachunkowości, to w celu doprowadzenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych do stanu rzeczywistego potwierdzonego inwentaryzacją, należy wprowadzić ją do ewidencji bilansowej, zapisem po stronie Wn konta 02 "Wartości niematerialne i prawne", w korespondencji z kontem 24-1/1. Rozliczenie salda konta 24-1/1 powinno nastąpić w księgach rachunkowych roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji, po ustaleniu przyczyny powstania nadwyżki. Konto 24-1/1 nie powinno bowiem wykazywać salda na dzień bilansowy.
Z treści pytania wynika, iż w trakcie postępowania wyjaśniającego ustalono, że przedmiotową licencję jednostka otrzymała w bieżącym roku obrotowym w drodze darowizny. W takim przypadku przy rozliczeniu stwierdzonej nadwyżki należy uwzględnić art. 41 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Na mocy tego przepisu, wartości niematerialne i prawne przyjęte nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizny, zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych. Następnie zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych. Oznacza to, iż ujętą na koncie 24-1/1 nadwyżkę wartości niematerialnej i prawnej pytająca jednostka powinna rozliczyć za pośrednictwem konta 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów".
Jeżeli natomiast chodzi o ustalenie wartości początkowej ujawnionej licencji, którą jednostka otrzymała w formie darowizny, to co do zasady powinna ona odpowiadać kwocie wynikającej z umowy darowizny. W przypadku gdy umowa jej nie określa, wartość początkową licencji ustala się w wysokości ceny sprzedaży albo inaczej określonej wartości godziwej takiego samego lub podobnego składnika majątku. Jak wynika bowiem z art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości, jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, to jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu. Za cenę (wartość) sprzedaży netto składnika aktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, to należy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy (por. art. 28 ust. 5 ustawy o rachunkowości).
Przykład
I. Założenia:
II. Dekretacja:
| Opis operacji | Kwota | Konto | |
| Wn | Ma | ||
| 1. OT - przyjęcie wartości niematerialnej i prawnej nieobjętej dotychczas ewidencją w kwocie wynikającej z umowy darowizny | 5.000 zł | 02 | 24-1/1 |
| 2. PK - rozliczenie nadwyżki wartości niematerialnej i prawnej otrzymanej nieodpłatnie | 5.000 zł | 24-1/1 | 84 |
III. Księgowania:
| ||||||||||||
|
||||||||||||
